มะเขือเทศ (Tomato) เป็นพืชผักที่ได้รับความนิยมอย่างแพร่หลายทั่วโลก รวมถึงประเทศไทย เนื่องจากมีรสชาติอร่อย ใช้ประกอบอาหารได้หลากหลาย และเป็นแหล่งของวิตามินและสารต้านอนุมูลอิสระที่ดีต่อสุขภาพ นอกจากนี้ มะเขือเทศยังเป็นพืชเศรษฐกิจที่สำคัญที่มีการปลูกทั้งเพื่อบริโภคสดและแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์ต่างๆ เช่น ซอสมะเขือเทศ น้ำมะเขือเทศ และมะเขือเทศกระป๋อง บทความนี้จะให้ข้อมูลเกี่ยวกับสายพันธุ์มะเขือเทศ เมล็ดพันธุ์ และแนวโน้มตลาดมะเขือเทศ
สายพันธุ์มะเขือเทศที่นิยมปลูกในประเทศไทย
- มะเขือเทศสีดา (Plum Tomato/Roma Tomato)
- ผลขนาดเล็ก รูปทรงรี เนื้อแน่น มีรสเปรี้ยวอมหวาน
- นิยมใช้ในอาหารไทย เช่น ส้มตำ ยำ และต้มยำ
- เหมาะสำหรับแปรรูปเป็นซอสมะเขือเทศและน้ำมะเขือเทศ
- มะเขือเทศราชินี (Cherry Tomato)
- ผลขนาดเล็ก รูปทรงกลมหรือรี รสชาติหวาน
- เหมาะสำหรับรับประทานสด หรือใช้ในสลัด
- มีสารไลโคปีนสูง ช่วยบำรุงผิวพรรณและระบบภูมิคุ้มกัน
- มะเขือเทศท้อ (Beefsteak Tomato)
- ผลขนาดใหญ่ รูปทรงแป้น เนื้อเยอะ รสหวาน
- เหมาะสำหรับแปรรูปเป็นซอสมะเขือเทศ ซุป หรืออบแห้ง
- ให้ผลผลิตสูง นิยมปลูกในระบบเกษตรกรรมเชิงพาณิชย์
- มะเขือเทศพวงองุ่น (Riesentraube Tomato/Grape Tomato)
- ผลขนาดเล็ก ออกเป็นพวงคล้ายองุ่น รสชาติหวานอมเปรี้ยว
- นิยมใช้ในอาหารเมดิเตอร์เรเนียน สลัด และเครื่องเคียง
- มีอายุการเก็บรักษานานกว่ามะเขือเทศชนิดอื่น
- มะเขือเทศสีดำ (Black Tomato/Black Krim Tomato)
- มีสีแดงเข้มหรือดำ เนื้อแน่น รสชาติเข้มข้น
- นิยมปลูกในเขตอบอุ่นและใช้ในเมนูพิเศษ
- อุดมไปด้วยสารแอนโทไซยานิน ซึ่งช่วยต้านอนุมูลอิสระ
เมล็ดพันธุ์มะเขือเทศที่มีจำหน่ายในประเทศไทย
- เมล็ดพันธุ์ลูกผสม (Hybrid Seeds)
- ให้ผลผลิตสูง ทนต่อโรคและแมลง
- นิยมใช้ในเกษตรเชิงพาณิชย์
- มีอายุการเก็บเกี่ยวสั้น และให้ผลผลิตสม่ำเสมอ
- เมล็ดพันธุ์พื้นเมือง (Open Pollinated Seeds)
- สามารถเก็บเมล็ดพันธุ์ไว้ปลูกต่อได้
- รสชาติและคุณภาพดั้งเดิม เหมาะสำหรับเกษตรกรรายย่อย
- มีความทนทานต่อสภาพแวดล้อมและไม่ต้องพึ่งพาสารเคมีมาก
- เมล็ดพันธุ์ออร์แกนิก (Organic Seeds)
- ปลอดสารเคมี เหมาะสำหรับการทำเกษตรอินทรีย์
- นิยมปลูกในระบบฟาร์มออร์แกนิกและสำหรับตลาดพรีเมียม
- ช่วยส่งเสริมสุขภาพของดินและลดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม
ตลาดมะเขือเทศในประเทศไทย
- ตลาดค้าส่งและค้าปลีก
- ตลาดไท ตลาดสี่มุมเมือง และตลาดสดทั่วไปเป็นศูนย์กลางการค้าส่งมะเขือเทศ
- มีความต้องการสูงในห้างสรรพสินค้าและซูเปอร์มาร์เก็ต
- มะเขือเทศคุณภาพสูงสามารถจำหน่ายในราคาสูงกว่าปกติ
- ตลาดโรงงานแปรรูป
- โรงงานแปรรูปซอสมะเขือเทศและน้ำมะเขือเทศ เช่น Heinz และ Del Monte มีการรับซื้อผลผลิตจากเกษตรกร
- พื้นที่ปลูกสำคัญอยู่ในภาคเหนือและภาคตะวันออกเฉียงเหนือ
- ผลิตภัณฑ์แปรรูปสามารถส่งออกไปยังตลาดต่างประเทศได้
- ตลาดส่งออก
- ประเทศเพื่อนบ้าน เช่น ลาว กัมพูชา และเวียดนาม เป็นตลาดส่งออกสำคัญ
- ตลาดยุโรปและอเมริกานิยมมะเขือเทศออร์แกนิกและมะเขือเทศแปรรูป
- ความต้องการผลิตภัณฑ์ที่ปลอดสารพิษและปลอด GMO เพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง
สรุป
มะเขือเทศเป็นพืชเศรษฐกิจที่สำคัญในประเทศไทย มีสายพันธุ์หลากหลายที่เหมาะกับการบริโภคสดและการแปรรูป นอกจากนี้ เมล็ดพันธุ์คุณภาพดีเป็นปัจจัยสำคัญที่ช่วยให้เกษตรกรสามารถเพิ่มผลผลิตและลดต้นทุนได้ การพัฒนาเทคนิคการปลูกและการแปรรูปจะช่วยเพิ่มมูลค่าให้กับมะเขือเทศและขยายตลาดทั้งในและต่างประเทศต่อไป
