ลองกอง (Lansium domesticum) ภาษาองกฤษเรียก Longkong เป็นผลไม้เขตร้อนที่มีถิ่นกำเนิดในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ได้รับความนิยมอย่างมากในประเทศไทย โดยเฉพาะภาคใต้ ซึ่งมีการปลูกลองกองเป็นจำนวนมาก ลองกองเป็นผลไม้ที่มีรสชาติหวาน หอม และอมเปรี้ยวเล็กน้อย ทำให้เป็นที่ชื่นชอบของผู้บริโภค นอกจากนี้ ยังมีคุณค่าทางโภชนาการและสรรพคุณทางยาที่หลากหลายอีกด้วย
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ของลองกอง
- ต้น: ลองกองเป็นไม้ยืนต้นขนาดกลางถึงใหญ่ สูงประมาณ 10-15 เมตร มีลำต้นตั้งตรง เปลือกต้นเป็นสีน้ำตาลอ่อน ผิวค่อนข้างเรียบ หรือมีรอยแตกเป็นสะเก็ดเล็ก ๆ
- ใบ: เป็นใบประกอบแบบขนนกปลายคี่ เรียงสลับ ใบย่อย 5-7 ใบ รูปไข่กลับ ปลายใบแหลม ขอบใบเป็นคลื่น แผ่นใบหนาและเหนียว สีเขียวเข้มเป็นมัน
- ดอก: ออกเป็นช่อที่กิ่งแก่และลำต้น ดอกมีสีขาวอมเหลือง มีกลิ่นหอมอ่อน ๆ
- ผล: ลักษณะเป็นผลกลุ่ม ทรงกลมหรือรูปไข่ เปลือกบาง มีสีเหลืองนวล มีขนอ่อน ๆ ปกคลุม ผลมี 4-5 กลีบ ภายในมีเนื้อสีขาวใส เนื้อนุ่ม ฉ่ำน้ำ รสหวานอมเปรี้ยว
- เมล็ด: มีเมล็ด 1-2 เมล็ดต่อผล รูปรี ขนาดเล็ก สีเขียวหรือเหลืองอมเขียว
แหล่งปลูกลองกองในประเทศไทย
ลองกองเป็นผลไม้ที่เจริญเติบโตได้ดีในสภาพอากาศร้อนชื้น ต้องการดินร่วนซุยที่มีการระบายน้ำดี แหล่งปลูกลองกองที่สำคัญในประเทศไทย ได้แก่:
- ภาคใต้: เป็นแหล่งปลูกหลักของลองกอง โดยเฉพาะในจังหวัด นราธิวาส ยะลา ปัตตานี และสงขลา ซึ่งมีสภาพอากาศและดินที่เหมาะสมกับการปลูกลองกอง
- ภาคตะวันออก: เช่น จังหวัดจันทบุรี และตราด มีการปลูกลองกองในบางพื้นที่
- ภาคเหนือและภาคกลาง: มีการปลูกลองกองในบางพื้นที่ที่มีสภาพอากาศชื้น เช่น จังหวัดพิษณุโลก และสุพรรณบุรี
ฤดูกาลเก็บเกี่ยวลองกอง
- ออกดอก: ช่วง กุมภาพันธ์ – เมษายน
- ผลสุกและเก็บเกี่ยวได้: ช่วง สิงหาคม – ตุลาคม
- ช่วงที่ผลผลิตออกมากที่สุด: ปลายเดือนสิงหาคมถึงกันยายน
คุณค่าทางโภชนาการของลองกอง (ต่อ 100 กรัม)
| สารอาหาร | ปริมาณ |
|---|---|
| พลังงาน | 57 กิโลแคลอรี |
| คาร์โบไฮเดรต | 14 กรัม |
| น้ำตาล | 12 กรัม |
| ใยอาหาร | 1.5 กรัม |
| วิตามินซี | 9 มิลลิกรัม |
| วิตามินเอ | 30 IU |
| แคลเซียม | 20 มิลลิกรัม |
| ธาตุเหล็ก | 0.3 มิลลิกรัม |
ลองกองมีปริมาณน้ำตาลธรรมชาติสูง จึงให้พลังงานที่ดีต่อร่างกาย และยังมีแร่ธาตุที่สำคัญ เช่น แคลเซียมและธาตุเหล็ก ซึ่งมีประโยชน์ต่อสุขภาพ
ประโยชน์ของลองกองต่อสุขภาพ
- เสริมสร้างภูมิคุ้มกัน – วิตามินซีในลองกองช่วยเสริมสร้างภูมิคุ้มกันและป้องกันโรคหวัด
- ช่วยให้ระบบขับถ่ายทำงานดีขึ้น – ใยอาหารช่วยกระตุ้นระบบย่อยอาหารและบรรเทาอาการท้องผูก
- บำรุงกระดูกและฟัน – แคลเซียมและฟอสฟอรัสช่วยเสริมสร้างความแข็งแรงของกระดูกและฟัน
- ช่วยให้ผิวพรรณสดใส – สารต้านอนุมูลอิสระในลองกองช่วยชะลอวัยและลดริ้วรอย
- ช่วยลดความร้อนในร่างกาย – ลองกองมีสรรพคุณช่วยคลายร้อนและลดอาการอักเสบในร่างกาย
การแปรรูปและการนำลองกองไปใช้ประโยชน์
1. การบริโภคสด
- รับประทานเป็นผลไม้สด รสชาติหวานหอม
- ใช้เป็นส่วนประกอบในสลัดผลไม้
2. การแปรรูป
- ลองกองแห้ง – แปรรูปเป็นผลไม้แห้งเพื่อยืดอายุการเก็บรักษา
- น้ำลองกอง – คั้นเป็นน้ำผลไม้เพื่อสุขภาพ
- ไอศกรีมลองกอง – ใช้เป็นวัตถุดิบในการทำของหวาน
3. อุตสาหกรรมเครื่องสำอาง
- สารสกัดจากลองกองใช้ในผลิตภัณฑ์บำรุงผิวพรรณ
4. สมุนไพรและยาแผนโบราณ
- เปลือกของลองกองสามารถใช้เป็นยาแก้อาการท้องเสียและช่วยรักษาอาการอักเสบ
ตลาดและราคาลองกอง
- ลองกองสดเกรดพรีเมียม: ราคาประมาณ 60-120 บาทต่อกิโลกรัม
- ลองกองทั่วไป: ราคาประมาณ 40-80 บาทต่อกิโลกรัม
- ลองกองแปรรูป (อบแห้ง/น้ำผลไม้): ราคาประมาณ 150-300 บาทต่อกิโลกรัม
สรุป
ลองกองเป็นผลไม้ที่มีรสชาติหวานหอมและมีคุณค่าทางโภชนาการสูง สามารถรับประทานสดหรือแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์ต่าง ๆ ได้อย่างหลากหลาย นอกจากนี้ ยังมีประโยชน์ต่อสุขภาพมากมาย เช่น ช่วยเสริมสร้างภูมิคุ้มกัน บำรุงกระดูก และช่วยให้ระบบย่อยอาหารทำงานได้ดีขึ้น ด้วยความต้องการที่เพิ่มขึ้นในตลาดทั้งในและต่างประเทศ ลองกองจึงเป็นผลไม้เศรษฐกิจที่สำคัญของประเทศไทย หากคุณกำลังมองหาผลไม้ที่อร่อยและดีต่อสุขภาพ ลองกองคือผลไม้ที่ไม่ควรพลาด!
